| Geboren: | 8 mei 1945 te 's-Gravenhage |
| Jaar van aankomst: | 1963 |
| Studie: | Nederlands Recht |
Wie kent hem niet?
* Als baas van de Binnenlandse Veiligheidsdienst was hij zijn tijd ver vooruit.
* Als super-pg was hij halverwege de jaren negentig de baas van alle procureurs-generaal; op eloquente wijze verdedigde hij de onafhankelijkheid van het openbare ministerie en de rechterlijke macht ten opzichte van de minister van justitie, Winnie Sorgdrager (D66)....
* Als kandidaat Kamerlid voor de VVD trok hij zich terug omdat hij de lijn van collega kandidaat Kamerlid Fred Teeven veel te populistisch vond.
* Als waakhond van de financiële degelijkheid en deskundigheid - voorzitter van de Autoriteit Financiële Markten (AFM) - doorstond hij storm en crisis.
* Als student was hij lid van onze geliefde vereniging. Ergo, tijd voor een gesprek.
Promotie
De heer Docters van Leeuwen promoveert nu op artikelen. Over zo'n twee jaar valt zijn uur U. Zijn promotor is Uri Rosenthal, hoogleraar bestuurskunde te Leiden en informateur. Hij is vooral geboeid door de constitutionele theorie; wat voor betekenis en inrichting kunnen we geven aan de normatiek hoe mensen met elkaar samenleven: hoe kunnen de verhouding en het vertrouwen tussen burgers en de hen vertegenwoordigende instellingen worden geoptimaliseerd? Wat kan de staat organiseren? Wat kunnen de burgers beter zelfstandig of samen organiseren? De vrije marktmoraal zorgt in dit spanningsveld niet voor de benodigde deugden. Hij bewondert Edmund Burke "On Constitution" (begin 19e eeuw) en prof.dr. Andreas Kinneging, hoogleraar rechtsfilosofie. Deze laatste duizendpoot publiceerde een paar jaar geleden een uiterst interessant én tevens leesbaar boekwerk "De geografie van goed en kwaad". Dit boek won de prestigieuze prijs het beste Nederlandstalige filosofieboek van 2005 te zijn. Op 8 mei 2007 ging hij officieel met pensioen. Eindelijk met pensioen. Tijd voor dingen die hij echt leuk vindt: lesgeven, onderzoek doen (als research fellow) en promoveren. Tijd voor zijn familie ook.
Terrorisme
"Terroristen willen nu juist de wereld ontregelen - dat moet je dus volstrekt niet toelaten." Nederland heeft een leger in drie stukken: landmacht, luchtmacht en marine - dat zal u niet nieuw voorkomen. Echter, wist u ook dat de krijgsmacht eigenlijk alleen maar, zeker voor 1990, extern, buiten Europa werkt. "Tjsa, een leger in vredestijd is een slapend leger - een leger in oorlogstijd werkt naar buiten toe." Wie zorgt er dan voor de binnenlandse veiligheid? Wat te doen bij grote rampen? Dat deed tot de jaren tachtig alleen maar "de Bescherming Bevolking - de B.B. " Lachwekkend werd deze B.B. ook wel vereenzelvigd met die ándere B.B.: Brigitte Bardot - die van veel kan worden beticht, maar toch niet dat ze een deuk in een pakje boter kan slaan. De BB stond nou niet bekend als een daadkrachtige en serieuze organisatie - verre van dat. Zo werden dienstplichtigen die afgekeurd worden voor het reguliere leger ingezet voor de BB...
In de jaren zeventig en tachtig gaf de heer Docters van Leeuwen leiding aan het opbouwen van de binnenlandse veiligheidsorganisatie: zo werden o.a. de politietaken omgevormd. Door de rampenbestrijding volledig anders in te richten kon Nederland binnen twee uur 80.000 mensen mobiliseren in geval van catastrofen. Zo heeft de heer Docters van Leeuwen aan de wieg gestaan van het drastisch terugbrengen van de mortaliteitscurve: hoeveel dode en gewonde Nederlanders vinden we aanvaardbaar? Wat een geruststellende gedachte...
Politiek
Eerst voelde hij zich thuis bij de PvdA, daarna D66, vervolgens de VVD. Dat klinkt niet zo standvastig, of gaat u met uw tijd mee? "De politieke partijen verànderen, ík niet: ik was, ben en blijf een sociaal-liberaal." De heer Docters van Leeuwen voelde zich thuis bij VVD-ers als Hans Wiegel en Hans Dijkstal met hun sociaal-liberale inslag. "De meeste ministers zijn groter en hebben meer inhoud dan uit de pers blijkt". "Het is niet moeilijk om met behoudende mensen samen te werken: conservatieven overtuigen duurt wat langer, maar dan blijven ze er ook bij."
"De beste minister om voor te werken was Wim Duisenberg: inzicht en deskundigheid."
"De leukste minister om voor te werken was Ien Dales (ook van de PvdA)."
Zijn politieke leermeester was Marius van Amersfoort (econoom, KVP, CDA, staatssecretaris van financiën). "Van hem heb ik de mores geleerd, bijvoorbeeld het adagium van Van Amersfoort:
Persoonlijk
Op 8 mei 1945 is hij geboren in 's-Gravenhage - daar woont hij nu al weer lange tijd. In 1946 is de familie naar Zeist verhuisd. Daar groeide hij op in een intellectueel, vrijzinnig hervormd milieu. In 1963 deed Arthur Docters van Leeuwen eindexamen gymnasium. Het werd rechten in Utrecht. Al dat geschreeuw op het USC lag hem niet zo. Zijn oudere broer Rob was in 1957 scheikunde gaan studeren in Utrecht. Hij vertelde plezierige verhalen over Unitas: dus dat werd het.
September 1963 volgde het novitiaat van U.S.R.. Het novitiaat bestond ook toen uit twee weken: een week buiten werken en een week op de sociëteit. "De ontgroening was behoorlijk pittig, maar wel rechtvaardig." Toen een ouderejaars meerdere malen handtastelijk was, heeft hij dat gemeld: het hield op. We mochten zeker wel wat terugzeggen. (...) Het ging erom dat men zijn waardigheid behield en volwassenheid toonde."In het novitiaat en het gehele eerste jaar werd aan jongens en meisjes beschaving bijgebracht; zo zaten er elementen van titulatuur in. "Novitiaat was vermoeiend, maar wel leerzaam."
In 1967 "- dat deed je toen nog -" verloofde hij zich met zijn vriendin Tineke. In het eerste jaar - de woningnood heerste -, woonde hij nog thuis. In het tweede jaar huurde hij twee kamers in de Kanaalstraat. Vanaf het derde jaar bewoonde hij, als een van de eersten een ruime, goed geoutilleerde studentenkamer aan de IBB, de eerste studentenflats van Utrecht.
Jaarclub
Jaarclubs waren toen veel kleiner dan nu. Met een aantal gelijkgestemden, vier mannen en twee dames, vormde hij een gezellige jaarclub. Hoe gezellig ook, het was snel gevormd en viel ook weer snel uiteen. Met Lieteke van Vucht Tijssen, later lid van de novitiaatscommissie en hoge bestuurder bij de universiteit, een van de desbetreffende jaarclubdames, heeft hij goed contact gehouden.
Bij Unitas
Op drie terreinen heeft de heer Docters van Leeuwen zich in zijn studententijd verdienstelijk gemaakt. Ten eerste in de Vivos Voco-redactie, vervolgens als voorzitter van de debatingclub Forsete Wara, het illustere gezelschap dat al sedert 1879 bestaat, en tot slot ook in het cabaretgezelschap. Vooral op het eerste gebied heeft hij zijn sporen verdiend op Symposion. Op Unitas heerste al in de vroegste jaren een sterke literaire traditie. Zo heeft onze vereniging de wereldberoemde en hooggelauwerde dichter Leo Vroman voortgebracht en ook Anton Koolhaas. In de jaren zestig was die literaire sfeer en de internationale component nog sterk aanwezig. Daar heeft de heer Docters van Leeuwen van geleerd en genoten. "Op Unitas heb ik ook de intellectuele stimulans, de humor geleerd naast hoe je partij geeft als je geplaagd wordt."
Vivos Voco
"In mijn jeugd heb ik serieus overwogen om schrijver te worden." Als we een hiërarchie moeten aangeven tussen de vele organisaties die onze geliefde vereniging rijk is, dan staat uiteraard met stip op 1 de Senaat. Op de tweede plaats staat natuurlijk het Sociëteitsbestuur. Vandaag de dag zouden we de bronzen plak toekennen aan de Novitiaatscommissie. In de jaren zestig gold, volgens Docters van Leeuwen, als derde in rang echter de redactie van het ledenblad, de Vivos Voco. Zij kwamen bijna elke 14 dagen met een periodiek. Ook stencilden zij allerlei actuele wetenswaardigheden en gaf de redactie commentaar - ook ongezouten - op al het reilen en zeilen van U.S.R.. De kritische leden, de protagonisten, zaten toen bij Forsete en de Vivos. Dat zorgde voor een gezonde balans binnen de vereniging met SB en Senaat.
In de Vivos Voco publiceerde de heer Docters van Leeuwen zijn eerste verhalen en gedichten. Het gerucht dat hij ook erotische poëzie heeft geschreven en zelfs voorgedragen is helaas onwaar. In zijn jeugd was hij vaak ziek. Aangezien hij ook buitengewoon nieuwsgierig was ingesteld, las hij alle literatuur die maar in de buurt kwam. Hij smulde van Hadewijch - de Middelnederlandse mystica -, van Willem Frederik Hermans vanwege zijn filosofie en zijn niveau, van de volksschrijver Gerard Reve, vooral vanwege zijn humor, en last but not least van de man die sneller kon schrijven dan God kon lezen - Simon Vestdijk. Toen hij het met zijn werk erg druk kreeg - vanaf 1980, moest hij helaas ophouden om de literatuur in al haar rijdom bij te houden.
Drie maal cortège
Hij zat een paar jaar in de redactie van het ledenblad. Hij was ook actief bij Forsete Wara en het cabaretgezelschap. Aangezien je de heer Docters van Leeuwen veel kunt verwijten, maar niet en gebrek aan humor, ging hij te ver... Althans te ver in de ogen van de Senaat . Wat was er nu gebeurd? Tijdens een cortège had Arthur Docters van Leeuwen drie maal meegelopen, telkens een ander van de drie groeperingen vertegenwoordigend met een andere lint en een ander symbool. Met dit humoristische, cabareteske optreden trok de heer Docters van Leeuwen alle aandacht naar zich toe. "De Senaat kwam onaangekondigd in vol ornaat en in volle bezetting bij mij thuis langs en riep mij streng tot de orde: ik had me niet aan de regels gehouden en ik had hen belachelijk gemaakt." Dat was de spreekwoordelijke druppel die de emmer deed overlopen, "Opeens realiseerde ik mij dat er mensen waren die deze poppenkast doodserieus namen. Ik werd obscuur. Naderhand betuigde men zijn spijt maar toen was het te laat....." "En dan te bedenken dat Jaap Pop, collega-jurist, naderhand burgemeester van Haarlem, in zijn functie van Rector Senatus nog had gevraagd of ik hem wilde opvolgen als rector..."
De woelige jaren zestig
Eind jaren zestig veranderde de sfeer op Unitas. Tot die tijd was U.S.R. een vrij vrolijke club waar iedereen zijn ding deed met een knipoog naar rangen en standen. De heer Docters van Leeuwen proefde dat het meer een corporale insteek kreeg waar niet langer jasjes trekken, maar vechten en schreeuwen, op Symposion gewoon werd.
Drank
We dronken toen buitenissige hoeveelheden... "Hoe we dat allemaal hebben overleefd weet ik niet." In zijn werk heeft hij die knop volkomen omgezet. Hij drinkt nu zeer zelden. "Aan de top moet je niet drinken: anders blijf je niet fit en ga je fouten maken."
Studie
Op de een of andere manier slaagt de heer Docters van Leeuwen er constant in om de aandacht op zich te vestigen. Dat lukt hem ook op het eerste college in oktober 1963. Hij was wat onhandig en te laat. In plaats van de veilige achterdeur in de collegezaal Achter de Dom (ADD) te nemen, nam hij de hoofdingang en onderbrak dus prompt prof. mr. dr. Monté Verloren die oud-vaderlands recht doceerde. "Als u wat later bent, zoals deze meneer, kunt u bij mij gerust binnenkomen" sprak deze. Van hem heeft Docters veel geleerd, zoals dat de ware student niet alleen zich met het individuele studiecurriculum bezig moet houden, maar juist breder kennis dient te nemen van het academisch milieu. Dat heeft de heer Docters van Leeuwen goed in zijn oren geknoopt. In 1963 startten nog geen 200 juridische studenten; dat werd een paar jaar later veel meer. De heer Docters van Leeuwen wilde snel afstuderen om die meute aan concurrerende juristen vóór te zijn op de arbeidsmarkt. September 1969 behaalde hij zijn meestersbul. Er is slechts één tentamen waar hij ooit voor gezakt is: micro-economie. "Ik ben altijd meer een jurist dan een econoom geweest."
Werk
Zijn eerste baan kreeg hij op het ministerie van Binnenlandse Zaken waar hij zich bezig ging houden met pensioenwetgeving. Daar heeft hij 't een en 't ander geleerd over de budgetkant. Hij is daar creatief geworden in het verstrekken van adviezen hoe mensen en organisaties gereorganiseerd en herplaatst kunnen worden alsmede hoe uitgaven beperkt en gestroomlijnd - mooi eufemisme - kunnen worden. "Ja, ik was toen wel een jong, dynamisch en agressief mannetje, een intellectuele straatvechter."
Tot wanneer is spanning gezond? Vanaf wanneer wordt spanning onwerkbaar en gevaarlijk? Er bestaat natuurlijk altijd een inherent, en ook wel gezond spanningsveld tussen ambtenaren en politiek, want: "Politici willen snel wat bereiken, maar de ambtenaren moeten het wel doen. Zonder goede ambtenaren vervalt het land in chaos en wordt het land niet meer eerlijk bestuurd, wat dacht je van het onderwijs?" Als hij harder moet werken dan 60 uur per week wordt spanning stress. Noodzakelijk is wel dat er goede basisverhoudingen zijn met de collega's.
Hij heeft veel verantwoordelijk bestuurswerk verricht. Wat hij een van zijn belangrijkste bestuursfuncties acht, is zijn voorzitterschap van het Comité of European Security Regulators ,de voorloper de Europese Financiële toezichthouder (2001-2007).
Familie
Samen met zijn vrouw Tineke heeft hij drie dochters gekregen: een antropologe, een ecologe en een violiste/celliste, maar nog geen kleinkinderen helaas. Ze zaten bij SSR in Leiden; "De open en intellectuele sfeer daar leek erg op Unitas van begin jaren zestig." Zijn vrouw en hij zijn met recht trots op hun kinderen: "zij bewegen zich met groot gemak door het leven." Studeren in het buitenland deed men in zijn tijd niet of nauwelijks; zijn dochters wel - ze hebben er veel van geleerd. Dat zou nu iedere student moeten doen!
Wist u dat:
* De heer Docters van Leeuwen poëzie heeft gepubliceerd en sprookjes hoopt te publiceren?
* Hij affiniteit heeft met de Utrechtse dichter Jan van Nijlen en met de lastige, erudiete poëet Lucebert?
* Tijdens het lustrumfeest "Tussederusse" (1966) de heer Docters van Leeuwen verkleed ging als componist Schubert, "die was immers net zo bijziend als ik".
Pim Walenkamp (1974)